آشنایی با دستگاه گردش خون

دستگاه گردش خون (قلب و عروق)

ساختار قلب

•  قلب تلمبه‌اي عضلانی است.

 • قلب مخروطي شکل است.

•  قلب در قفسه سینه، بین دو شش و روی‌ دیافراگم و بين دنده‌هاي دوم تا پنجم قفسه سينه قراردارد.

 • قلب فرد بالغ 14 سانتی مترطول، 9 سانتی متر عرض و300 گرم وزن دارد.

پوشش‌های قلب

•   پری‌کاردیوم  (آب شامه ) :  شامل سه لايه

–1  پری‌کاردیوم لیفی:  لایه بیرونی قلب

–2  پری‌کاردیوم جداری

–3  پری‌کاردیوم احشایی :  با بافت قلب درتماس است 

دیواره قلب

 • دیواره قلب از سه لایه مجزا تشکیل شده است:

–1  اپی‌کاردیوم : درتماس با پری‌کاردیوم احشایی است ، از جنس بافت هم‌بند و اپی تلیوم و شامل مویرگ‌های خونی، لنف و تارهای عصبی است.

–2  میوکارد‌ : بافت عضلانی قلب که سبب انقباض قلب می‌شود.

 –3 اندوکاردیوم: لایه درونی قلب، شامل تارهای کلاژن، رگ‌های خونی و نیز تارهای ویژه قلب (تارهای پرکینج ) می‌باشد.

حفره‌ها و دریچه‌های قلب

 قلب دارای 4 حفره است:

•  حفره‌های فوقانی قلب را دهلیز و تحتانی را بطن می‌نامند.

•  قلب به دو نیمه چپ و راست شامل دهلیز و بطن چپ و دهلیز و بطن راست تقسیم می‌شود.

•  بین دهلیز راست و بطن راست  دريچه سه لختی  و بین دهلیز چپ و بطن چپ دریچه دولختی یا میترال قرار دارد. « 

 • خون وريدي‌ ازبطن راست وارد دهليزراست شده و ازطريق سرخرگ ششی وارد شش‌ها وسپس خون اكسيژن‌دار از طريق  دهليز راست به بطن راست وارد و از دريچه نيمه هلالي آئورت به تمام دستگاه‌هاي بدن پمپاژ شده و جريان مي‌يابد.

رگ‌هاي متصل به قلب

 • سرخرگ آئورت : خون روشن و تصفیه شده را از بطن چپ به تمام بدن ارسال می‌نماید.

 • سیاهرگ اجوف فوقانی: خون نواحی بالای بدن و قلب را به دهلیز راست منتقل می‌نماید.

 • سیاهرگ اجوف تحتانی :  خون نواحی پایین تنه و زیر قلب را به دهلیز راست‌منتقل می‌کند.

•  سرخرگ ششی :  خون تیره را از بطن راست به شش‌ها می‌فرستد.

 • سیاهرگ ششی :  خون تصفیه شده را از شش‌ها به دهلیز راست می‌رساند.

 • سرخرگ‌های تاجی : از سرخرگ آئورت جدا شده و خون روشن را به بافت قلب می‌رسانند.

 • سینوس تاجی :  خون سیاهرگی قلب را به دهلیز راست منتقل می‌کند.

رگ‌های خونی

 • رگ‌های خونی : لوله‌‌های بسته‌ای هستند که خون را ازقلب به سمت اندام‌ها برده و سپس دوباره به قلب بر می‌گردانند. 

رگ‌های خونی شامل:

–  سرخرگ‌ها

 – سرخرگ چه‌ها

–  مویرگ‌ها

–  سیاهرگ‌ها

 – ونول‌ها  (مویرگ‌هاي سیاهرگی)

رگ‌های خونی

•  سرخ رگ‌ها لوله‌هایی با قابلیت ارتجاعی قوی که خون را به اندام‌های مختلف هدایت مي‌کنند دارای سه لایه مشخص (تونیکا ) هستند :

–   داخلی

–  میانی :  دارای تارهای عضلانی است. این تارها باعث تنگ و گشاد شدن رگ ها در مواقع ضروری و حیاتی می شود.

–  خارجی

•  سرخ رگچه  كه از سرخ رگ‌ها منشعب مي‌‌شوند.

مویرگ‌ها : كوچک‌ترین رگ‌هاي خونی ھستند. مویرگ‌ها ادامه سرخرگچه‌ها‌ هستند و به ونول‌ها متصل می‌شوند.

•   مویرگ‌ها دارای دیواره نازک و نفوذپذیر ازجنس اندوتلیوم می‌باشدکه محل مبادله مواد است.

 • ونول‌ها :  مویرگ‌ها را به سیاهرگ مرتبط می‌نماید.

•  سیاهرگ : خون تیره را به قلب باز می‌گردانند‌ و‌ همچنین به عنوان مخزنی از خون در مواقع خونریزی عمل می‌نمایند.

تدوین و اجرا : کلینیک ورزشی استاد پرویزی